“ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, αν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυτών”.
Μετά την ερώτηση του Πέτρου προς τον Χριστό, πόσες φορές επιτρέπεται κανείς να συγχωρεί τον αδελφόν του, έρχεται ο Κύριος να απαντήσει με την παραβολή του αδίκου οικονόμου.
Με την σημερινή παραβολή ο Κύριος μας υποδεικνύει τι πρέπει να κάνουμε ώστε να προσελκύσουμε το θείον έλεος, να συγχωρήσουμε για να λάβουμε την θεία συγχώρηση. Μάλιστα, ο Κύριος παρομοιάζει την παραβολή που πρόκειται να αφηγηθεί με την βασιλεία των ουρανών, για να συνδέσει την εβδομηκοντάκις επτά φορές συγχώρηση (Ματθ. ιη’ 22) με την φιλανθρωπία και την άπειρον αγαθότητα του Θεού (άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος).
Ο Κύριος παρουσιάζει ένα βασιλέα που θέλησε να λάβει απολογισμό από τους δούλους του. στους οποίους είχε αναθέσει την διαχείρηση της περιουσίας του. Κατά τον έλεγχο ευρέθη κάποιος κακοδιαχειριστής που ώφειλε στον βασιλέα το τεράστιο ποσό των μυρίων ταλάντων. Επειδή ο άδικος οικονόμος δεν είχε να αποδώσει στον κύριό του το καταχρασθέν ποσό, ο βασιλέας διέταξε να πωληθούν ο ίδιος, η γυναίκα και τα παιδιά του, να καατσχεθεί η περιουσία του, ώστε να ξεπληρωθεί έστω κάποιο μέρος του χρέους.
Η παραβολή που αφηγείται ο Κύριος, παρά τα στοιχεία της υπερβολής που εμπεριέχει ως προς το υπερβολικώς εξογκωθέν ποσό του χρεωφειλέτου που αποβλέπει στο να δώσει έμφαση στο μέγεθος της επικειμένης συγχωρήσεώς του, οπωσδήποτε στα αυτιά των ακροατών της ιστορίας δεν ήταν ξένη. Ήταν κοινή πρακτική της εποχής εκείνης, όταν κάποιος χρεωστούσε και δεν μπορούσε να αποδώσει τα οφειλόμενα, να πωλείται αυτός και η οικογένειά του ως δούλοι σε μία αντίληψη συλλογικής οικογενειακής συνευθύνης.
Στο άκουσμα της δικαίας αλλά και σκληράς αποφάσεως του βασιλέως, ο άδικος οικονόμος κατελήφθη από φόβο και γονυπετώς παρεκάλεσε τον βασιλέα να τον σπλαγχνισθεί και να δείξει έλεος. Όντως, ο βασιλέας συγκινήθηκε από την ικετευτική παράκληση του δούλου, τον συγχώρησε, και σε μία κίνηση μεγαλείου του χάρισε το τεράστιο χρέος. Η φιλανθρωπία του βασιλέως δεικνύει το μέγεθος της θείας χάριτος που φανερώνει το μεγάλο έλεος του Θεού, που συγχωρεί απλόχερα, γενναιόδωρα, μεγαλόπρεπα, ώστε εκείνος στον οποίον έχει χαριστεί τόσο μεγάλο χρέος, να θυμάται ποιας μεγάλης χάριτος έτυχε και να καταστεί συμπαθής προς τους συνανθρώπους του που θα ευρεθούν σε οικείες συμφορές (Ευθύμιος Ζιγαβηνός).
Ωστόσο, εκείνος δεν εκτίμησε την φιλανθρωπία του Κυρίου ούτε εδιδάχθη από αυτήν. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς συνανθρώπους μας, που δεν κατανοούν το βαθύτερο νόημα της συγχωρητικότητος, που οφείλει να είναι απεριόριστος κατά το παράδειγμα της θείας συγχωρητικότητος. Ενώ ο χρεωφειλέτης έπρεπε να διδαχθεί από την μεγαλειώδη ευσπλαγχνία του βασιλέως, δεν επιδεικνύει την αντίστοιχη φιλάνθρωπη συμπεριφορά όταν συνάντησε κάποιον που του χρεωστούσε εκατόν δηνάρια, ένα απειροελάχιστο ποσό σε σχέση προς το χρέος των μυρίων ταλάντων.
Μόλις τον συνάντησε, τον έπιασε από τον λαιμό σε μία κίνηση δηλωτική της σκληράς και απάνθρωπης διαγωγής του, λέγων :” απόδος μοι ει τι οφείλεις”. Όταν ο μικροοφειλέτης έπεσε στα πόδια και θερμώς τον ικέτευε να δείξει μακροθυμία, ο σκληρός δανειστής ουδόλως συγκινήθηκε, αλλά αντιθέτως ζήτησε να ρίξουν τον άνθρωπο στην φυλακή έως ότου του ξεπληρώσει τα οφειλόμενα.
Όταν οι άλλοι σύνδουλοι είδαν την άδικη αυτή συμπεριφορά, λυπήθησαν σφόδρα και πληροφόρησαν τον βασιλέα. Μπροστά στην φιλανθρωπία του Δεσπότου, βλέπουμε την απανθρωπία του δούλου αλλά και την ασυμπάθεια του τελευταίου, που και στον Θεό είναι πράγμα μισητό αλλά και στους ανθρώπους μη αρεστό (Ευθύμιος Ζιγαβηνός). Ο βασιλέας κάλεσε τον άσπλαγχνο δούλο και οργισμένος από την άδικη συμπεριφορά του, διέταξε να τον παραδώσουν στους βασανιστές έως ότου αποδώσει όλα τα οφειλόμενα. Όσοι τυγχάνουν του ελέους και τη ςσυγχωρητικότητος του Θεού και επιδεικνύουν αχαριστία και άσπλαγχνη διαγωγή, προκαλούν την οργή του Θεού.
Ο Χριστός κατακλείει την παραβολή με την παρότρυνση στους ακροατές Του ότι ” και ο πατήρ μου ο επουράνιος οιήσει υμίν, έαν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα υμών” (Ματθ. ιη’ 35).
Όλοι μας ευρισκόμεθα εν αμαρτίαις και επιζητούμε το θείον έλεος. Και ενώ δεχόμεθα το μέγεθος της ευεργεσίας και της χάριτος του Θεού που συγχωρεί τις αμαρτίες μας από άπειρη ευσπλαγχνία και φιλανθρωπία, πολλές φορές επιδεικνύουμε μία σκληρή απάνθρωπη συμπεριφορά προς τους συνανθρώπους μας, μία σκληροκαρδία, μία ψυχρή αδιαφορία και ένα εγωιστικό ενδιαφέρον για τα υλικά μας συμφέροντα. Δυστυχώς, αυτός είναι ο κανόνας που χαρακτηρίζει την σύγχρονη κοινωνία που έχει απομακρυνθεί από τον Θεό.
Ο Θεός είναι εύσπλαγχνος αλλά και δίκαιος. Δεν ανέχεται την άδικη συμπεριφορά και με οργή την τιμωρεί, όπως είδαμε στην κατάληξη της σημερινής παραβολής. Εμείς, για τα πολλά μας αμαρτήματα, είμαστε πολλά χρεωφειλέτες ενώπιον του Θεού. Και όμως αποδεικνυόμαστε ανελεήμονες προς τους συνανθρώπους μας που πιθανώς μας οφείλουν κάτι ελάχιστο. Διαρκώς να προσευχόμαστε επιζητούντες το έλεος του Θεού, όπως ΄λέμε στο “Πάτερ Ημών”, “άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”.
Αρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος.