” Και εζήτει ιδείν τον Ιησούν”.
Κεντρική μορφή της σημερινής ευαγγελικής περικοπής είναι ο Ζακχαίος. Όπως μας λέγει ο ευαγγελιστής Λουκάς, αυτός ήταν αρχιτελώνης στην Ιεριχώ και πλούσιος. Ως εκ της ενασχολήσεώς του με την εισπραξη φόρων υπέρ των Ρωμαίων, εξεμεταλλεύθη την θέση του για να πλουτίσει με αδικίες και υπερφορολόγηση των συμπολιτών του. Εκ της διπλής του ιδιότητος, του αδίκου φοροεισπράκτορος και συνεργατου του Ρωμαίου κατακτητού, ήταν ένα πρόσωπο μισητό. Αλλά στο πρόσωπο του Ζακχαίου επαληθεύθηκε ο λόγος του Κυρίου ότι ” αι πόρναι και οι τελώναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν του Θεού” (Ματθ. κα’ 3).
Διότι, όταν ο Ιησούς εισήλθε στην Ιεριχώ, και πληθος πολύ είχε συγκεντρωθεί, ο Ζακχαίος θέλησε και ο ίδιος να δει τον Ιησού. Επειδή ήταν βραχύσωμος, ανέβη στην συκομορέα. Τόση ήταν η επιθυμία του να γνωρίσει τον Χριστό, ώστε ούτε για μία στιγμή δεν σκέφθηκε ότι αυτή ήταν μία πράξη μη αρμόζουσα στην ιδιότητά του και την θέση του. Βλέπουμε λοιπόν ότι, όταν κάποιος επιθυμεί διακαώς να συναντήσει τον Χριστό, δεν υπολογίζει ούτε κοινωνική θέση ούτε αξιοπρέπεια. Όταν η ψυχή του ανθρώπου διψά να γνωρίσει τον Κύριο, θα κάνει τα πάντα, θα φροντίσει να βρει τρόπον, όπως έπραξε ο Ζακχαίος. Ο αμαρτωλός άνθρωπος δεν μπορεί να δει τον Χριστόν ει μη μόνον εάν υψωθεί από της γης, και ανέβη ψηλά, όπως έπραξε ο Ζακχαίος (άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας).
Ο Χριστός, που γνώριζε την αγαθή προαίρεση του Ζακχαίου, τον προσκαλεί: ” Σπεύσας κατάβηθι, σήμερον εν τω οίκω σου δει με μείναι“. Η μεγάλη αγάπη του Ιησού για τον αμαρτωλό Ζακχαίο, καρποφορεί στην καρδιά του τελευταίου τον καρπό της μετανοίας και συντελείται το θαύμα της σωτηρίας. Ο Ζακχαίος φροντίζει αμέσως να δώσει έμπρακτα δείγματα της μετανοίας του. Ο πρώην φιλάργυρος και πλεονέκτης γίνεται ελεήμων και χρησιμοποιεί τον άδικο πλούτο για να επανορθώσει την αδικία. Διανέμει τα μισά του χρήματα στους φτωχούς και αποζημιώνει τους αδικηθέντες εις το τετραπλούν.
Όπου εισέρχεται ο Κύριος, σε όποια οικία, σε όποια καρδιά, εκεί συντελείται και η σωτηρία. “Σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο” (Λουκ. ιθ’ 9).
Πέραν της περικοπής αυτής, δεν υπάρχει άλλη αναφορά για τον Ζακχαίο στα ευαγγέλια. Γνωρίζουμε όμως από την παράδοση και την εκκλησιαστική ιστορία ότι ο Ζακχαίος εχειροτονήθη από τον Απόστολο Πέτρο επίσκοπος Καισαρείας της Παλαιστίνης. Η μνήμη του τιμάται στις 20 Απριλίου.
Ο Ζακχαίος είναι ένα από τα συγκλονιστικά παραδείγματα του Ευαγγελίου και της Εκκλησίας, που με την δύναμη του Σωτήρος Χριστού και την μετάνοιά τους, αναίρεσαν τον πρότερον αμαρτωλόν βίον και έγιναν άγιοι, νέα κτίση εν Χριστώ ( Β’ Κορ. ε’ 17).
Αρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος.