“Επάρατε τους οφθαλμούς υμών και θεάσαθε τας χώρας ότι λευκαί εισίν προς θερισμόν ήδη”.
Πολλά και πολλαπλά και με βαθύ πνευματικό περιεχόμενο τα νοήματα της σημερινής ευαγγελικής περικοπής. Ο Κύριος έρχεται στην Σαμάρεια όπου ήταν το φρέαρ του Ιακώβ. Παρ’ όλο που οι Ιουδαίοι εβδελύσσοντο τους Σαμαρείτες, ο Κύριος απεφάσισε να διέλθει διά της χώρας των Σαμαρειτών. Κουρασμένος από την οδοιπορία εκάθισε στην πηγή, ενώ οι μαθητές Του πήγαν στην πόλη για να αγοράσουν τρόφιμα. Εκεί, κατά το μεσημέρι, έρχεται μία γυναίκα για να αντλήσει ύδωρ, μία ώρα ασυνήθιστη διότι προφανώς η γυναίκα αυτή ήθελε να αποφύγει τις ανεπιθύμητες συναντήσεις. Εκεί όμως στο φρέαρ του Ιακώβ, η γυναίκα επρόκειτο να έχει την μεγάλη συνάντηση με τον Κύριο που θα άλλαζε την ζωή της.
Ο Χριστός βρίσκει την εύλογη αφορμή της δίψας για να ανοίξει συζήτηση με την Σαμαρείτιδα, αξιοποιώντας την περίσταση για να δροσίσει την διψασμένη της ψυχή. Ευλόγως η γυναίκα διερωτάται πως ένας άνδρας και μάλιστα Ιουδαίος της απευθύνει τον λόγο. Ο Κύριος με μία υποδειγματική προσέγγιση, φροντίζει να ακυρώσει την αρνητικότητα της γυναίκας και να την οδηγήσει στην αναζήτηση της αλήθειας. Της ομιλεί για το ύδωρ το ζων που αποτελεί δωρεά του Θεού. Αποφεύγει να της αποκαλύψει εξ αρχής την ιδιότητά Του, διότι θέλει σταδιακώς να προετοιμάσει την καρδιά της να αποδεχθεί την μεγάλη αποκάλυψη.
Ο Κύριος της ομιλεί για το ύδωρ το ζων, και εννοεί την χάριν του Αγίου Πνεύματος, διότι αυτή καθαρίζει και πολλήν αναψυχήν χορηγεί σε όσους την λαμβάνουν (Θεοφύλακτος Αχρίδος). Η γυναίκα εξακολουθεί να μην αντιλαμβάνεται το πνευματικό νόημα των λόγων του Χριστού, και θεωρεί ότι της ομιλεί για το φυσικό νερό, που με αφέλεια ζητεί από τον Κύριο να της δώσει αυτό το νερό που ξεδιψά. Ο Κύριος αξιοποιεί την περίσταση για να της φανερώσει ποιος είναι Αυτός που της ομιλεί και ποια είναι η πηγή του ύδατος της αιωνίου ζωής. ‘Οταν της αποκαλύπτει τα μυστικά της ζωής της, ότι συζεί με κάποιον που δεν είναι άνδρας της, η Σαμαρείτιδα αντιλαμβάνεται πως ο συνομιλητής της δεν είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, αλλά μάλλον προφήτης του Θεού. Αρπάζει την ευκαιρία να Τον ρωτήσει για θέματα πνευματικά, για τον τρόπον λατρείας του Θεού.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Κύριος αξιοποιεί απλές καθημερινές στιγμές για να μιλήσει στους ανθρώπους για τις αλήθειες του Θεού, με πολλή διάκριση και ευγένεια, η οποία κερδίζει το πνευματικό ενδιαφέρον του συνομιλητού. Αυτό αποτελεί και για εμάς υπόδειγμα πως να προσεγγίζουμε τους άλλους και να τους ομιλούμε για τον Θεό χωρίς να προκαλούμε αντιδράσεις ή αρνητικότητα.
Η πρώτη μεγάλη αλήθεια που αποκαλύπτει ο Χριστός είναι ότι ο Θεός είναι Πνεύμα και ότι η ευάρεστος λατρεία είναι αυτή που γίνεται εν πνεύματι και αληθεία, δηλ. όχι με τυπικό και ξηρό τρόπο όπως έπρατταν οι Ιουδαίοι, αλλά με τρόπο πνευματικό από μία καθαρά καρδία. Επίσης, η λατρεία του Θεού πρέπει να γίνεται εν αληθεία, που προϋποθέτει ορθή λατρεία και ορθοδοξία που αποκλείει τους αιρετικούς από τους αληθινούς λάτρεις του Θεού. Ο Χριστός έρχεται για να φανερώσει στους ανθρώπους τον Θεό και την οφειλόμενη σε Αυτόν πνευματική λατρεία που υπερβαίνει τους τύπους και τις σκιές της Ιουδαϊκής λατρείας.
Η επόμενη αποκάλυψη στην Σαμαρείτιδα που επιδεικνύει γνήσιο ενδιαφέρον για τα πνευματικά θέματα, είναι η ιδιότητα του Ιησού ως του αναμενομένου Μεσσία. Η καρδιά της γυναίκας είχε πλέον προετεοιμασθεί καταλλήλως ώστε να δεχθεί την μεγάλη αποκάλυψη της μεσσιανικότητος του Ιησού, κάτι που ο Κύριος σε άλλες περιπτώσεις είχε αρνηθεί να φανερώσει. Η γυναίκα, συγκλονισμένη, ενθουσιασμένη, εγκαταλείπει την υδρία της και σπεύδει να μεταδώσει στους συμπολίτες της τα λόγια του Ιησού, και μάλιστα τους προσκαλεί να γνωρίσουν και οι ίδιοι τον Μεσσία. ‘Ετσι συμβαίνει όταν ο άνθρωπος συναντά τον Χριστό. Η καρδιά του θερμαίνεται από την θεία φλόγα, λησμονεί τα καθημερινά και σπεύδει να γίνει απόστολος του Χριστού, να κηρύξει την αλήθεια στους άλλους.
Εν τω μεταξύ, οι μαθητές επέστρεψαν με τα τρόφιμα. Ο Κύριος αξιοποιεί την στιγμή για να τους ομιλήσει για την πνευματική τροφή που ικανοποιεί το θέλημα του Θεού, δηλ. το κήρυγμα του Ευαγγελίου που οδηγεί στην σωτηρία. Ο Κύριος καλεί τους μαθητές Του να εμβλέψουν στις χώρες που είναι έτοιμες για θερισμό, να κηρύξουν στις ψυχές εκείνες που είναι ώριμες να δεχθούν τον Λόγο του Θεού, όπως η Σαμαρείτιδα που μετεβλήθη σε απόστολο Χριστού για τους συμπολίτες της.
Η Σαμαρείτιδα γυναίκα, η αγία Φωτεινή, ανεδείχθη μεγαλομάρτυς και ισαπόστολος, ισάξια των άλλων αποστόλων. Εκήρυξε το Ευαγγέλιο στηνΠαλιαστίνη, την Συρία, έφθασε μέχρι την Ρώμη, και τελικώς μαρτύρησε. Ο Κύριος μας καλεί όλους, κληρικούς και λαϊκούς, να μεταβληθούμε στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, σε αποστόλους και κήρυκες του Ευαγγελίου, μεταδίδοντες το μήνυμα της σωτηρίας στουςγύρω μας, στους συγγενείς, τους συνανθρώπους, που σαν ώριμα στάχυα περιμένουν κάποιον να τους ομιλήσει για τον Χριστό, να ξεδιψάσει την διψασμένη τους ψυχή. Οφείλουμε να διαδώσουμε το χριστιανικό μήνυμα σε μία κοινωνία άθεη, αντίθεη και αντιχριστιανική. Ο Κύριος μας καλεί να μιμηθούμε τον ζήλον και την προθυμία της ισαποστόλου και μεγαλομάρτυρος Φωτεινής της Σαμαρείτιδος.
Αρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος.